Protactini – Wikipedia tiếng Việt


Protactini,  91Pa

Tập tin:Protactinium.jpg
Tính chất chung
Tên, ký hiệu
protactini, Pa
Phiên âm
prô-tác-ti-ni
Hình dạng
ánh kim sáng bạc
Protactini trong bảng tuần hoàn

Số nguyên tử (Z)
91
Khối lượng nguyên tử chuẩn (Ar)
231,035 88
Phân loại
  nhóm actini
Nhóm, phân lớp
n/a, f
Chu kỳ
Chu kỳ 7
Cấu hình electron
[Rn] 7s2 6d1 5f2

mỗi lớp


2, 8, 18, 32, 20, 9, 2
Tính chất vật lý
Trạng thái vật chất
rắn
Nhiệt độ nóng chảy
1 841 K ​(1 568 °C, ​2 854 °F)
Nhiệt độ sôi
? 4 300 K ​(? 4 027 °C, ​? 7 280 °F)
Mật độ
15,37 g·cm−3 (ở 0 °C, 101.325 kPa)
Nhiệt lượng nóng chảy
12,34 kJ·mol−1
Nhiệt bay hơi
481 kJ·mol−1
Tính chất nguyên tử
Trạng thái ôxy hóa
2, 3, 4, 5
(ôxít bazơ yếu)
Độ âm điện
1,5 (Thang Pauling)
Năng lượng ion hóa
Thứ nhất: 568 kJ·mol−1
Bán kính cộng hoá trị
thực nghiệm: 163 pm
Bán kính liên kết cộng hóa trị
200 pm
Thông tin khác
Cấu trúc tinh thể
​bốn phương[1]
[[Tập tin:bốn phương[1]|50px|alt=Cấu trúc tinh thể bốn phương[1] của protactini|Cấu trúc tinh thể bốn phương[1] của protactini]]
Độ dẫn nhiệt
47 W·m−1·K−1
Điện trở suất
ở 0 °C: 177 n Ω·m
Tính chất từ
thuận từ[2]
Số đăng ký CAS
7440-13-3
Đồng vị ổn định nhất

Bài chính: Đồng vị của protactini













































iso
NA
Chu kỳ bán rã
DM
DE (MeV)
DP
229Pa
syn
1,4 d
α
5,58
225Ac
230Pa
syn
17,4 d
ε
1,310
230Th
β
0,563
230U
231Pa
~100%
32 760 y
α
5,149
227Ac
232Pa
syn
1,31 d
β
0,31
232U
233Pa
syn
26,967 d
β
0,571
233U
234mPa
trace
1,17 min
β
2,29
234U
IT
0,069 4
234Pa
234Pa
trace
6,75 h
β
0,23
234U

Protactini (phát âm tiếng Anh: /ˌproʊtækˈtɪniəm/) là một nguyên tố hóa học ký hiệu Pa và số nguyên tử 91. Đồng vị phổ biến nhất và tồn tại lâu nhất, Pa-231 là sản phẩm phân rã từ urani 235 (U-235), và có chu kỳ bán rã là 32.760 năm. Còn lại chủ yếu là đồng vị Pa-234 ở dạng vết có thời gian sống ngắn hơn và là sản phẩm phân rã từ urani 238 (U-238). Rất hiếm.

Nó tạo thành các hợp chất hóa học khác nhau, trong đó protactini thường có mặt trong trạng thái ôxi hóa +5, nhưng nó cũng có thể giả định +4 và thậm chí cả trạng thái +3 hoặc +2. Nồng độ protactini trong lớp vỏ Trái Đất thường là một vài phần trên một nghìn tỷ, nhưng có thể lên tới vài phần triệu trên một số mỏ quặng uraninit. Do sự khan hiếm, phóng xạ cao và độc tính cao, hiện tại không có sử dụng cho protactini ngoài nghiên cứu khoa học, và vì mục đích này, protactinium chủ yếu được chiết xuất từ nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng.

Protactini lần đầu tiên được xác định vào năm 1913 bởi Kasimir Fajans và Oswald Helmuth Göhring và được đặt tên brevi vì chu kỳ bán rã ngắn của đồng vị cụ thể được nghiên cứu, tức là protactini-234. Một đồng vị ổn định hơn của protactinium, 231Pa, được Otto Hahn và Lise Meitner phát hiện vào năm 1917/18, và họ đã chọn tên proto-actini, nhưng IUPAC cuối cùng đặt tên nó là "protactini" vào năm 1949 và xác nhận Hahn và Meitner là những người khám phá. Tên mới có nghĩa là tiền chất "(hạt nhân) của actini" và phản ánh rằng actini là một sản phẩm phân hủy phóng xạ của protactini. John Arnold Cranston (làm việc với Frederick Soddy và Ada Hitchins) cũng được cho là đã khám phá ra đồng vị ổn định nhất vào năm 1915, nhưng đã trì hoãn tuyên bố của mình do được kêu gọi phục vụ trong chiến tranh thế giới thứ nhất.

Đồng vị tự nhiên tồn tại lâu nhất và phong phú nhất (gần 100%) protactini, protactini-231, có chu kỳ bán rã 32,760 năm và là một sản phẩm phân rã của urani-235. Lượng vi lượng nhỏ hơn nhiều của đồng phân hạt nhân ngắn hạn protactini-234m xảy ra trong chuỗi phân rã của urani-238. Protactini-233 kết quả từ sự phân rã của thori-233 như một phần của chuỗi các sự kiện được sử dụng để tạo ra urani-233 bằng cách chiếu xạ neutron thori-232. Nó là một sản phẩm trung gian không mong muốn trong các lò phản ứng hạt nhân dựa trên thori và do đó được loại bỏ khỏi vùng hoạt động của lò phản ứng trong quá trình nhân giống. Phân tích nồng độ tương đối của các đồng vị urani, thori và protactini khác nhau trong nước và khoáng chất được sử dụng trong việc định lượng phóng xạ trầm tích lên tới 175.000 năm và trong mô hình hóa các quá trình địa chất khác nhau.













Comments